Hopelijk bent u het nieuwe jaar voorspoedig begonnen en was vuurwerk geen voortijdige spelbreker. Eigenlijk zijn wij mensen gek om ons op de allerlaatste dag van het jaar bloot te stellen aan verhoogd risico: vuurwerk afsteken. Het is ook geheel in strijd met het Surinaamse principe van mofo yari – jaarseinde – dat je geen onnodige risico’s meer neemt maar juist extra behoedzaam bent. Immers, er zullen zeker nog een aantal slachtoffers vallen; zaak is dat je zorgt dat je niet erbij hoort.
Maar ja, dat is allemaal vrijwillig vuurwerk. Dat kan je niet zeggen van de aanhoudende oorlogshaarden en onlusten in de wereld. Op 1 januari, nieuwjaarsdag, keek ik naar BBC- World News. De balans: tientallen doden bij onlusten in Pakistan; 200 doden - inmiddels meer dan 1.000 - bij verkiezingsrellen in Kenia; doden bij botsingen in de Gazastrook, ga zo maar door. Ik word er niet extra somberder van maar ik sta mijzelf niet toe er ongevoelig voor te worden, omdat het zogenaamd “dagelijkse kost” is. Elke keer – al is het maar voor een seconde – laat ik het tot me doordringen dat het om gewone mensen gaat, zoals en u ik, die hun familie dierbaar vinden.
Een zelfmoordaanslag bij een begrafenis in Irak. Boem: in één keer meer dan 30 doden. En dat bijna dagelijks. Ik kan me er werkelijk niets bij voorstellen. Stel je voor: je doet boodschappen in de Amsterdamse Poort en elk moment kan de hel uitbreken en vliegen de ledematen je om de oren; als je het al overleeft.
Als je bijvoorbeeld goed kijkt naar de beelden uit Pakistan of Kenia dan zie je dat het allemaal gaat om armoede, corruptie en onderdrukking; hoe zwarte mensen zwarte mensen bloedig onder de duim houden. En Aziatische mensen Aziatische mensen.
Als ik de beelden zie dan denk ik aan míjn mensen in Suriname. Begrijp me goed: Suriname is vrede in het paradijs in vergelijking met bepaalde landen in Afrika of Azië. Ik heb ik het dan over de armoedige infrastructuur van zandwegen en kapot asfalt, hoog wiet en vervallen gebouwen. En laat ons niets wijs maken: 80 procent van onze mensen in Suriname leeft onder de armoedegrens. Niet voor niets zijn de pakkettendiensten nog altijd lucratief.
Als het in Groot-Paramaribo regent dan moeten waardige, werkende vrouwen en mannen tot in hun knieën waden door het modderige water. En in de krottenwijken liggen door de verstopte rioleringen allerlei infectieziekten – zoals die van Weil, diarree en dingue – op de loer. En in de droge tijd stinkt het er van stilstaand water. En laat u niks wijs maken door opvattingen zoals: ‘westerse onderdrukking’, ‘koloniale erfenis van verdeel en heers’ of ‘neokolonialisme’. Natuurlijk kan het allemaal veel beter de economische verdeling in de wereld, maar het kernprobleem is de corrupte politieke elite van die eeuwige-ontwikkelingslanden.
Kom zeg; wat heeft de ernstige woningnood, verouderd schoolmateriaal en het schrijnend te kort aan medische zorg te maken met neokolonialisme, terwijl je het 17e rijkste land bent ter wereld qua natuurlijke hulpbronnen en je leeft maar met amper een half miljoen zielen op een vruchtbaar oppervlak dat vier maal groter is dan Nederland? Ja, ik heb het over óns Suriname.
In Nigeria vonden op Eerste Kerstdag in één klap zo maar 35 mensen de dood omdat ze illegaal – lees: uit bittere armoede – olie wilden tappen uit een pijplijn. Exact een jaar daarvoor – dus ook op Kerst – ging het om maar liefst 270 doden in de miljoenenstad Laos. Nigeria is het achtste olieproducerende land ter wereld en maar liefst 40 procent is bestemd voor de Amerikaanse markt. Maar het land zelf kampt geregeld met ernstige tekorten aan brandstoffen zoals diesel en benzine, die nota bene ingevoerd moeten worden! Natuurlijk gaat de grootste hap van de exportopbrengsten naar westerse multinationals – zoals onze Koninklijke Shell – dat is die oneerlijke wereldverdeling – maar nogmaals: laat u niets wijsmaken. Met het onevenredig kleine deel dat overblijft kan je echt wel je lokale mensen een minimaal menswaardig bestaan garanderen. De kleine politieke elite echter stopt die miljarden grotendeels in eigen zakken.
Ik ga u eerlijk zeggen: zeker na tien jaar Suriname geef ik voorlopig geen enkele rooie cent meer aan Afrika en andere zogenoemde arme continenten, omdat ik weet dat het geen enkele sier helpt; en ook niet een beetje! Ik wens niet bij te dragen aan een dergelijke symptoombestrijding. Ik ben niet helemaal ongevoelig geworden; regelmatig doneer ik kleine bedragen aan Amnesty International, het Rode Kruis en Greenpeace; onmisbare klokkenluiders als het gaat om behoud van mens en milieu.
Op kerstavond verloor een Chinees echtpaar in Arnemuiden, hier in Nederland, alle zijn vier kinderen; de meisjes waren tussen de één en acht jaar oud. Dat terwijl het restaurant beneden bomvol zat met gasten die het Lichtfeest der Lichtfeesten vierden. Over mofo yari gesproken. De Stichting Landelijke Federatie van Chinese Organisaties heeft een bankrekening geopend ten name van ‘Brand in Arnemuiden’ voor de wederopbouw van deze onfortuinlijke Chinese ouders. Ik heb vijf euro gestort. Ik weet het: geen enkel bedrag kan je dierbare kinderen vervangen. Maar bijdragen aan de wereldvrede begint met je buren. Dat is mijn nieuwjaarsboodschap. Een voorspoedig 2008 en koester uw dierbaren; want ze behouden, is gezien de headlines beslist geen vanzelfsprekendheid!
Dit is een bewerking van de radiocolumn 'De brainwaves van Iwan Brave' van 5 januari 14:00 u. On demand te beluisteren op: Faya/Caribbean FM (Salto)
